نقد فیلم به بالا نگاه نکن (Don’t Look Up)؛ کمدی سیاه اثر آدام‌ مک‌کی

نقد فیلم به بالا نگاه نکن (Don’t Look Up): تازه‌ترین فیلم آدام مک‌کی پس از درام سیاسی “معاون” (Vice) است که در سال ۲۰۱۸ روی پرده سینما رفت، فیلم فوق توسط بازیگران فوق‌العاده‌‌ایساخته شده است که به بالا نگاه نکن اثری جسورانه با تفسیری تند، احساس ناراحتی و لحظات کمدی است که باعث می‌شود تجربه‌ای فراموش‌نشدنی برای مخاطب رقم بخورد. در ادامه مجله اکسیژن را همراهی کنید.

نقد فیلم به بالا نگاه نکن – Don’t Look Up

آدام مک‌کی می‌داند که چگونه کمدی را با دوز خوبی از درام متعادل کند. اگر فیلم‌های رکود بزرگ (The Big Short) و معاون (Vice) اثبات کافی برای این ادعا نبودند، فیلم به بالا نگاه نکن نشان می‌دهد که مک‌کی به‌راحتی وارد دنیای طنز می‌شود. این فیلم یکی از بهترین فیلم‌های حادثه‌ای سینما است که در موضوع خود ظریف عمل کرده و در اجرایش بلندپرواز بوده‌است.

به بالا نگاه نکن می‌تواند تا حدی ظالمانه باشد، اما از این لحاظ که همه‌چیز داستان آن با واقعیت همراه است، حتی خنده‌دارترین لحظات آن به لحظه‌هایی دلخراش تبدیل شده‌است.

خلاصه داستان فیلم Don’t Look Up

دکتر راندال میندی (با بازی لئوناردو دیکاپریو) و دانشجوی دکترای او کیت دیبیاسکی (با بازی جنیفر لارنس) ستاره دنباله‌داری را کشف می‌کنند که انتظار می‌رود در مدت شش ماه به زمین برخورد کند. پس از انجام محاسباتی برای تأیید تأثیر آن، آنها بلافاصله اطلاعات را به ناسا و دفتر هماهنگی دفاع سیاره‌ای به رهبری دکتر کلیتون اوگلتورپ (با بازی راب مورگان) می‌برند، قبل از اینکه به‌اندازه کافی ارزش داشته باشند تا با رئیس جمهور جانی اورلئان (با بازی مریل استریپ) و رئیس ستاد او جیسون اورلئان (با بازی جونا هیل)، پسر نالایقش، صحبت رو در رویی داشته باشند. رندال و کیت که در نهایت وظیفه دارند اخبار را به دنیا برسانند، زمانی که هیچکس با جدیتی که شایسته آن است با اطلاعات برخورد نمی‌کند، گیج و عمیقاً آشفته می‌شوند.

فیلم به بالا نگاه نکن در متعادل ساختن و مدیریت موضوعاتش هوشمند است. این فیلم بهترین و بدترین نوع بشریت را به‌نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد مردم چقدر می‌توانند باهوش و در عین حال مضحک، مضر و بی‌تفاوت باشند. احساس عمیقی از ناراحتی در داستان این فیلم وجود دارد که حتی در خنده‌دارترین لحظات نیز نفوذ می‌کند و با ماهیت مسخره فیلم هرگز بر آشفتگی تلخی که شخصیت‌ها با آن روبه رو می‌شوند، سایه نمی‌اندازد.

مک‌کی در این فیلم یک کار استثنایی انجام می‌دهد و وضعیت دولت ایالات متحده، سیستم، مردم و رسانه‌ها را به سخره می‌گیرد و از نحوه مصرف، فیلتر کردن و برداشت مردم از اخبار، صرف‌نظر از اینکه چقدر واقعی باشد، صحبت می‌کند. در حالی که صحنه‌های خنده‌دار زیادی در این فیلم وجود دارد، به بالا نگاه نکن اثری متحرک است و مجموعه‌ای از احساسات را در خود جای داده و آنها را به‌خوبی به مخاطبش انتقال می‌دهد.

این یک عمل متعادل‌کننده است که مک‌کی به‌طرز باورنکردنی آن را به‌خوبی انجام می‌دهد و هرگز بیش از حد نیاز روی یک چیز معطل نمی‌شود. او به بینندگان این امکان را می‌دهد که شدت وضعیت را درک کنند – که نشان‌دهنده اثرات فاجعه‌بار تغییرات آب و هوایی و همه‌گیری کووید-۱۹ است – و وقتی مردم درگیر تصویر، قدرت، سیاست‌ها و پول هستند، چقدر اوضاع می‌تواند به‌خوبی پیش برود. برای این منظور، طنز به بالا نگاه نکن در انتقاداتش قدرتمند و تحریک‌کننده است.

خنده‌دار اما ویران‌کننده

این فیلم از لحاظ دقت به جزئیات خنده‌دار است و از لحاظ احساسی ویرانگر عمل می‌کند. علاوه بر این، فیلم از نشان دادن این که چگونه حتی کسانی که بهترین نیت‌ها را دارند می‌توانند تحت‌تأثیر قرار گیرند، وقتی به اندازه کافی به کسب هر نوع قدرت و توجه نزدیک می‌شوند، ابایی ندارد. وقتی در کانون توجه قرار می‌گیریم و احساس اهمیت در ما تقویت می‌شود، فراموش کردن آنچه مهم است (حتی برای یک لحظه) آسان است.

مک‌کی موضوعات سنگینی مانند وجود، ترس، و بیهودگی را با هوشیاری و شوخ‌طبعی انجام می‌دهد و همه‌ی اینها را بدون از دست دادن ریتم کلی فیلم به تصویر کشیده می‌شوند. مخاطبان با احساس سرگرمی و نگرانی عمیق در مورد وضعیت جهان و واکنش به فاجعه، فیلم Don’t Look Up را ترک خواهند کرد. بیشتر فیلم‌ها پایان جهان را با سختی‌ای که شایسته آن است رها می‌کنند، اما فیلم‌نامه مک‌کی زندگی واقعی و رنگ‌های رئالیسم را به ارمغان می‌آورد. به نوعی، فیلم Don’t Look Up با ترکیب زندگی واقعی و اعتقادات سطحی انسانی، لحظات ناراحت‌کننده خود را بالا می‌برد و احساسات مخاطب را نشانه می‌گیرد. مک‌کی صحنه‌هایی از زندگی روی زمین را قطع می‌کند – چیزهای کوچک و روزمره مانند راه رفتن حیوانات، مردمی که برای معاشرت جمع می‌شوند، پروانه‌ای که بین تیغه‌های علف حرکت می‌کند – که باعث می‌شود انسان از زندگی و لحظات زیبا و زودگذر آن قدردانی کند.

به بالا نگاه نکن یک فیلم قوی است که اجراهای آن روایت و داستانش را قدرتمندتر کرده‌اند. نقش‌آفرینی لئوناردو دیکاپریو به‌عنوان یک دانشمند مضطرب و زیر نظر بسیار لذت‌بخش است و او بدون اینکه در نقش خود زیاده‌روی کند، رفتار متعادلی پیش می‌گیرد. خط سیر شخصیت او با توجه به تاریخچه او منطقی است و دیکاپریو اغلب در موقعیت‌هایی قرار می‌گیرد که راندال مانند ماهی بیرون از آب است که بازیگر از طریق نمایش ناراحتی فیزیکی از آن بهره می‌برد.

جنیفر لارنس به‌عنوان قطب‌نمای اخلاقی در طول داستان عمل می‌کند و با همان میزان خشونت و ناباوری نسبت به رفتار همه در صحنه‌های فیلم ظاهر می‌شود. بازیگران مکمل – از جمله ملانی لینسکی همیشه عالی، کیت بلانشت جسور، و مارک رایلنس، که به نظر می‌رسد با بازی در نقش مدیر عامل فناوری میلیاردر، پیتر ایشرول، بسیار سرگرم‌کننده هستند، فوق‌العاده‌اند. این ستارگان، هر چقدر هم که شخصیت‌هایشان حقیر یا مهربان باشند، از نقش‌هایشان نهایت استفاده را می‌کنند.

فیلم Don’t Look Up یک کمدی سیاه

فیلم Don’t Look Up یک اثر بسیار ناراحت‌کننده و در عین حال کمدی سیاه است. عناصر مختلف فیلم با هم کار می‌کنند تا داستان را شکل دهند و در عین حال تفسیر دقیقی را بدون تحقیر مخاطب ارائه می‌دهند. این فیلم یک شاهکار تحسین‌برانگیز است، زیرا فرصت‌های متعددی برای انحراف از مسیر اصلی‌اش دارد، اما هرگز از هدفش دور نمی‌شود، بلکه در هر مرحله لایه‌هایی به داستان خود اضافه می‌کند. این فیلم بینندگان را می‌خنداند و در انتها آنها را به فکر فرو برده و داستانی را به آنها ارائه می‌دهد که شایسته‌ی قدردانی و تامل است.